Sinh học: PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP QUY LUẬT HOÁN VỊ GEN (Mỗi gen quy định một tính trạng thường)

XEM THỐNG KÊ ĐIỂM CHUẨN VÀO LỚP 10 CÁC TỈNH

Bấm vào đây

Sinh học: PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP QUY LUẬT HOÁN VỊ GEN

(Trường hợp cơ bản, mỗi gen quy định một tính trạng thường)

Xem thêm:

Tính nhanh tỉ lệ kiểu hình trong Hoán vị gen

Tuyển tập bài tập hoán vị gen có đáp án và hướng dẫn giải chi tiết

Dạng thứ nhất: Dữ kiện bài cho: - KH của P và Tỉ lệ phân tính kiểu hình ở thế hệ lai.

A. Cách giải chung:

Bước 1. Biện luận xác định tính trạng trội lặn, và qui luật di truyền chi phối sự di truyền của hai cặp tính trạng

- Dựa vào định luật đồng tính, phân tính của G. Mendel để xác định tính trạng trội lặn

- Nếu ở thế hệ lai xuất hiện 4 loại KH phân tính ¹ 9:3:3:1 (hay ¹  1:1:1:1 trong lai phân tích) thì sự  di truyền chi phối tuân theo qui luật di truyền hoán vị gen

Bước 2. Xác định tần số hoán vị gen từ đó suy ra KG của P và tần số hoán vị gen: Dùng phương pháp phân tích giao tử để xác định tần số HVG (p)

- Từ tỉ lệ phân tính ở thế hệ lai (thường căn cứ vào tỉ lệ % KH mang hai tính trạng lặn) Þ tỉ lệ giao tử liên kết (hoặc tỉ lệ giao tử hoán vị) Þ KG của cá thể đem lai

Bước 3: Lập sơ đồ lai

B. Bài tập minh họa:

1.Trường hợp HVG xảy ra một bên bố hoặc mẹ

Bài 1: Khi cho giao phấn giữa hai cây cùng loài, người ta thu được F₁ có tỉ lệ phân ly sau: 70% cây cao, quả tròn; 20% cây thấp, quả bầu dục; 5% cây cao, quả bầu dục; 5% cây thấp, quả tròn. Biện luận và viết sơ đồ lai từ  P đến F₁

2.Trường hợp HVG xảy ra hai bên bố và mẹ

Bài 2: Cho những cây cà chua F₁ có cùng KG với KH cây cao, quả đỏ tự thụ phấn. F₂ thu được tỉ lệ phân tính kiểu hình:

50,16% cao, đỏ : 24,84% cao, vàng : 24,84% thấp, đỏ : 0,16% thấp, vàng. Biện luận và viết sơ đồ lai từ F₁ đến F₂

C. Hướng dẫn giải:

Bài 1:

Bước 1. - Biện luận:

+ Phân tích tỉ lệ phân tính KH của từng cặp tính trạng riêng rẽ

+ Tính trạng chiều cao:  cây cao : cây thấp = 3 cao : 1 thấp (phù hợp với ĐL phân tính Menđen) Þ cây cao (A)  trội hoàn toàn so với cây thấp (a) và P: Aa x Aa (1)

+ Tính trạng dạng quả:  quả tròn : quả bầu dục = 3 quả tròn : 1 quả bầu dục (phù hợp ĐL phân tính Menđen) Þ quả tròn (B) trội hoàn toàn so với quả bầu dục (b) và

P: Bb x Bb (2) . Từ (1) và (2) Þ  P (Aa,Bb) x (Aa,Bb)

* Phân tích tỉ lệ phân tính KH của đồng thời hai cặp tính trạng:

cao, tròn : cao, bầu dục : thấp, tròn : thấp, bầu dục = 70%: 5%: 5%: 20% ¹ 9:3:3:1 Þ hai cặp tính trạng di truyền theo qui luật hoán vị gen

Bước 2:

F₁ cây thấp, bầu dục (ab / ab) = 20% = 40% ab x 50% ab

Þ + 1 cây P cho giao tử AB =  ab = 40% Þ Ab = aB = 10% < 25% là giao tử HVGÞ   KG của P (AB / ab) xảy ra hoán vị gen với tần số p = 20%

+ 1 cây P  AB = ab = 50% Þ KG P:  (AB / ab) => DT liên kết gen

Bước 3: Lập sơ đồ lai

Bài 2:

Bước1: - Biện luận:

+ F₂ xuất hiện tính trạng cây thấp, quả vàng Þ F₁ không thuần chủng có kiểu gen dị hợp hai cặp gen. Vậy cây cao, quả đỏ biểu hiện trong kiểu gen dị hợp là tính trạng trội

Qui ước:           A qui định cây cao ; a qui định cây thấp

                        B qui định quả đỏ  ; b qui định quả vàng

Þ F₁ (Aa, Bb) x F₁ (Aa, Bb)

+ Tỉ lệ phân tính kiểu hình ở F₂: 50,16% : 28,84% : 28,84% : 0,16% ¹ 9 : 3: 3:1 ¹ 1: 2: 1 nên sự di truyền của hai cặp tính trạng tuân theo qui luật di truyền hoán vị gen

Bước 2:

- F₂ cây thấp, vàng (ab / ab) = 0,16% = 4% ab x 4% ab  Þ Hoán vị gen xảy ra cả hai bên bố mẹ F₁ đem lai

- AB = ab = 4% < 25%  là giao tử  HVG

- Ab = aB = 46% > 25% là giao tử bình thường Þ KG của F₁ là (Ab / aB) và tần số HVG: p = 2 x 4% = 8%

Bước 3:  Lập sơ đồ lai

Dạng thứ 2:  Dữ kiện bài cho: - KH của P và cho biết trước KG của F₁ hoặc không cho biết trước KH của P và kiểu gen cuả F₁

- Tỉ lệ % 1 loại KH ở thế hệ con lai F₂ nhưng không phải là mang cả hai tính trạng lặn (aabb), mà thường mang một tính trạng trội và một tính trạng lặn (A-bb hoặc aaB-)

A. Cách giải chung:

Bước 1. -Biện luận xác định tính trạng trội, lặn và xác định qui luật di truyền chi phối hai cặp tính trạng (thực hiện tương tự như  bước 1 của dạng 3A)

Bước 2. - Xác định tần số HVG Þ KG của F₁ Þ KG của P: Dùng phương pháp lập phương trình để xác định tần số HVG (p)

Gọi tỉ lệ giao tử của F₁

AB = ab = x

Ab = aB = y

x + y = 0,5 (1)

+ Dựa vào tỉ lệ KH mang 1 tính trạng trội, 1 tính trạng lặn (A-bb; aaB-) = a% để lập phương trình  y² + 2xy = a% (2) rồi giải  hệ phương trình (1) & (2) chọn ẩn phù hợp từ đó suy ra tần số HVG và kiểu gen của P và F₁

Bước 3. - Lập sơ đồ lai:

B. Bài tập minh họa:

1.Trường hợp 1: Đề cho biết KH của P và đã biết trước KG của F₁

Bài 1: Khi lai thứ lúa thân cao, hạt gạo trong với thứ lúa thân thấp, hạt đục. F₁ thu được toàn cây thân cao, hạt gạo đục. Cho các  cây F₁ tự thụ với nhau ở F₂ thu được 15600 cây bao gồm 4 kiểu hình, trong đó có 3744 cây thân cao, hạt trong. (Biết rằng mỗi tính trạng do một gen tác động riêng rẽ quy định). Biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F₂

2.Trường hợp 2:Đề chưa cho biết KH của P và chưa biết được KG của F₁

Bài 2: Đem giao phối giữa bố mẹ đều thuần chủng khác nhau về hai cặp gen tương phản thu được F₁ đồng loạt cây cao, chín sớm. F₂ có 4 kiểu hình trong đó kiểu hình cây cao, chín muộn chiếm 12,75%. Biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F₂

C. Hướng dẫn giải:

Bài 1:

Bước 1. - Biện luận:

- P thuần chủng hai cặp tính trạng đem lai F₁ đồng tính trạng thân cao, hạt gạo đục (phù hợp với quy luật phân li của Menđen) Þ tính trạng thân cao (A) là trội hoàn toàn so với thân thấp (a); hạt gạo đục (B) là trội hoàn toàn so với hạt gạo trong (b) và kiểu gen F₁ (Aa, Bb)

- Tỉ lệ cây cao, hạt trong (A-bb) ở F₂ = (3744/1560) x 100% = 24% ¹ 18,75% ¹ 25% Þ qui luật di truyền chi phối hai cặp tính trạng là qui luật di truyền hoán vị gen Þ KG P: (Ab / Ab) x (aB / aB) Þ KG F₁ : (Ab / aB)

Bước 2 : Gọi tỉ  lệ giao tử của F₁

            AB = ab = x

            Ab = aB = y

 Ta có : y² + 2xy = 0,24 (1)

x + y = 1/2 (2)

Giải hệ phương trình (1) & (2) ta có x = 0,1 ; y = 0,4 Þ tần số HVG: p = 2x = 0,2

Bước 3. Lập sơ đồ lai từ P đến F₂.

Bài 2:

Bước 1:

- P thuần chủng hai cặp tính trạng tương phản đem lai, F₁ đồng loạt cây cao, chín sớm Þ cao, sớm trội so với thấp muộn (theo quy luật phân li của Melđen)

+ Quy ước           A: cao              a: thấp

                         B: chín sớm     b: chín  muộn

+ F₁ có kiểu gen dị hợp hai cặp gen (Aa,Bb)

- Tỉ lệ phân tính kiểu hình ở F₂ : cây cao, chín muộn (A-bb) = 12,75% ¹ 3/16 ¹ ¼ ® sự di truyền hai cặp tính trạng theo quy luật hoán vị gen

Bước 2:

- Gọi tỉ lệ giao tử của F₁

            AB = ab = x

            Ab = aB = y

 Ta có : y² + 2xy = 0,1275 (1)

x  +  y   = 1/2 (2)

 giải hệ phương trình (1) & (2) ta có

+ x = 0,35 >  0,25 (giao tử liên kết) ;

+ y = 0,15 <  0,25 (giao tử hoán vị gen)

+ Suy ra kiểu gen F₁  là (AB / ab) và tần số HVG (p) = 0,15 x 2 = 0,3

+ Kiểu gen của  P : (AB / AB) x (ab / ab)

Bước 3: Lập sơ đồ lai từ  P đến F₂.

Còn nữa.

Xem thêm:

Tính nhanh tỉ lệ kiểu hình trong Hoán vị gen

Tuyển tập bài tập hoán vị gen có đáp án và hướng dẫn giải chi tiết

Sinh học: PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP QUY LUẬT HOÁN VỊ GEN (Mỗi gen quy định một tính trạng thường)

XEM ĐIỂM CHUẨN VÀO LỚP 10 CÁC TỈNH

Bấm vào đây

Xem điểm chuẩn lớp 10
Hướng dẫn mua bán BITCOIN => Bấm vào đây




Sách hay bấm vào đây